Αριθμός δημοσιεύσεων

Το 2021, στα διεθνή επιστημονικά περιοδικά που ευρετηριάζει η Web of Science, καταγράφονται 20.034 επιστημονικές δημοσιεύσεις από φορείς που εδρεύουν στην Ελλάδα. Σημαντική αύξηση στον αριθμό των δημοσιεύσεων καταγράφεται τα δύο τελευταία έτη της περιόδου 2020 και 2021, με ποσοστά 9,9% (από το 2019 στο 2020) και 12,9% (από το 2020 στο 2021). Για το 2021, ο ρυθμός αύξησης των ελληνικών δημοσιεύσεων είναι υψηλότερος σε σχέση με τον αντίστοιχο των χωρών του ΟΟΣΑ και της ΕΕ, ενώ λαμβάνοντας υπόψη τον αριθμό των δημοσιεύσεων σε σχέση με την εθνική δαπάνη για Ε&Α, η Ελλάδα παραμένει στις πρώτες θέσεις μεταξύ των χωρών της ΕΕ, υποδηλώνοντας υψηλή «παραγωγικότητα» επιστημονικών δημοσιεύσεων του ελληνικού ερευνητικού συστήματος.

Αριθμός αναφορών

Σε ο,τι αφορά την απήχηση, την πρωτοτυπία, την ποιότητα και την αναγνωρισιμότητα, οι δημοσιεύσεις των ελληνικών φορέων τοποθετούνται δυναμικά στο διεθνές περιβάλλον. Οι αναφορές στις δημοσιεύσεις διατηρούν την αυξητική τάση όλων των προηγούμενων ετών. Για την περίοδο 2017-2021, οι επιστημονικές δημοσιεύσεις των ελληνικών φορέων έλαβαν 843.597 αναφορές. Επιπλέον, παρουσιάζουν διαχρονικά μεγαλύτερους ρυθμούς αύξησης σε σχέση με τις χώρες της ΕΕ και του ΟΟΣΑ, ενώ τα σχετικά μερίδια της χώρας στον αριθμό αναφορών της ΕΕ και του ΟΟΣΑ επίσης συνεχίζουν να αυξάνονται. Το ποσοστό των δημοσιεύσεων που λαμβάνουν αναφορές, δείκτης που συνδέεται άμεσα με την πρωτοτυπία και την ποιότητα του ερευνητικού έργου και την αναγνωρισιμότητα των επιστημόνων συγγραφέων, αυξάνεται περαιτέρω, ξεπερνώντας τα αντίστοιχα ποσοστά – μέσους όρους της ΕΕ και του ΟΟΣΑ.

Δείκτες απήχησης - Υψηλή απήχηση

Αντίστοιχα, ο δείκτης απήχησης των δημοσιεύσεων από την Ελλάδα συνεχίζει να αυξάνεται (10,20 για την περίοδο 2017-2021) και μάλιστα διευρύνει την απόσταση από τους δείκτες απήχησης των χωρών της ΕΕ και του ΟΟΣΑ. Ο σχετικός δείκτης απήχησης των δημοσιεύσεων των ελληνικών φορέων, δείκτης που υποδεικνύει κατά πόσο ο μέσος όρος των αναφορών που λαμβάνουν οι δημοσιεύσεις προσεγγίζει το διεθνή μέσο όρο αναφορών, εξακολουθεί να έχει ανοδική πορεία σε όλη τη διάρκεια της περιόδου 2007-2021, ξεπερνώντας τους μέσους δείκτες της ΕΕ και του ΟΟΣΑ. Ως προς τους βιβλιομετρικούς δείκτες που καταγράφουν την υψηλή απήχηση για τις δημοσιεύσεις (αριθμός ή ποσοστό επί του συνόλου των δημοσιεύσεων που κατατάχθηκαν σε παγκόσμιο επίπεδο στο 1%, 5%, 10%, 25% και 50% των δημοσιεύσεων με την υψηλότερη απήχηση ανά έτος και θεματική περιοχή), η αντίστοιχη κατανομή των δημοσιεύσεων από την Ελλάδα ήταν 2,0%, 7,7%, 14,0%, 30,2% και 54,1%. Αυτό σημαίνει ότι οι δημοσιεύσεις των ελληνικών φορέων ξεπέρασαν τον παγκόσμιο μέσο όρο σε όλες τις παραπάνω κατηγορίες ποσοστών (1%, 5%, 10%, 25% και 50%). Σημαντική παραμένει επίσης η συμμετοχή / ηγεσία των Ελλήνων επιστημόνων στις δημοσιεύσεις με υψηλή απήχηση. Σε ποσοστό 27,2% των δημοσιεύσεων με ελληνική συμμετοχή που ανήκουν στο top 1%, ο πρώτος συγγραφέας προέρχεται από ελληνικό φορέα. Στο top 5% το ποσοστό αυτό ανέρχεται σε 37,3% και στο top 10% σε 42,4%.

Κυριότεροι συντελεστές στην παραγωγή επιστημονικών δημοσιεύσεων

Κατά την περίοδο 2017-2021, οι τρεις σημαντικότερες κατηγορίες ελληνικών φορέων ως προς τον αριθμό δημοσιεύσεων είναι τα Πανεπιστήμια, τα Ερευνητικά Κέντρα που εποπτεύονται από τη ΓΓΕΚ, και τα Δημόσια Νοσοκομεία. Αναφορικά με τα ποσοστά δημοσιεύσεων τα οποία λαμβάνουν αναφορές, τα πρωτεία έχουν τα Ερευνητικά Κέντρα που εποπτεύονται από τη ΓΓΕΚ (82,2%), ενώ ακολουθούν οι Λοιποί Δημόσιοι Ερευνητικοί Φορείς (78,2%) και τα Πανεπιστήμια (76,3%). Υψηλότερη απήχηση από τον παγκόσμιο μέσο όρο επιτυγχάνουν οι δημοσιεύσεις που προέρχονται από τα Ερευνητικά Κέντρα που εποπτεύονται από τη ΓΓΕΚ, τα Ιδιωτικά Μη Κερδοσκοπικά Ιδρύματα, τους Ιδιωτικούς Φορείς Υγείας, τα Πανεπιστήμια, τα Δημόσια Νοσοκομεία, τους Λοιπούς Δημόσιους Ερευνητικούς Φορείς, τις Επιχειρήσεις και τους Λοιπούς Εκπαιδευτικούς Φορείς. Ως προς τα έξι κύρια επιστημονικά πεδία, στο πεδίο “Natural Sciences” την υψηλότερη απήχηση μεταξύ των φορέων επιτυγχάνουν τα Ερευνητικά Κέντρα που εποπτεύονται από τη ΓΓΕΚ και τα Δημόσια Νοσοκομεία. Στα πεδία “Engineering and Technology” και “Social Sciences” τα Ιδιωτικά Μη Κερδοσκοπικά Ιδρύματα -με σχετικά μικρό , ενώ στα πεδία “Medical and Health Sciences”, “Agricultural and Veterinary Sciences” και “Humanities and the Arts” έχουν τα Ερευνητικά Κέντρα που εποπτεύονται από τη ΓΓΕΚ.

Κατανομή ανά επιστημονικό πεδίο - Επιστημονικές περιοχές αριστείας 

Όσον αφορά στη κατανομή των δημοσιεύσεων των ελληνικών φορέων σε επιστημονικά πεδία, οι περισσότερες ανήκουν στο επιστημονικό πεδίο “Natural Sciences”, ακολουθούμενο από το πεδίο “Medical and Health Sciences” και το πεδίο “Engineering and Technology”. Κατά την πενταετία 2017-2021 όλα τα επιστημονικά πεδία (κατά σειρά “Medical and Health Sciences”, “Natural Sciences”, “Agricultural and Veterinary Sciences”, “Engineering and Technology”, “Social Sciences”) εκτός από το πεδίο “Humanities and the Arts” (δείκτης απήχησης: 0,99) καταγράφουν σχετικούς δείκτες απήχησης υψηλότερους της μονάδας (1), άρα υψηλότερους των αντίστοιχων μέσων παγκόσμιων επιδόσεων.

Συνεργασίες

Ως προς τις επιστημονικές συνεργασίες για την παραγωγή δημοσιεύσεων, την περίοδο 2007-2021 αποτυπώνεται σημαντική αύξηση στις συνεργασίες με τη διεθνή ερευνητική κοινότητα, τάση που σηματοδοτεί την αυξανόνομενη δικτύωση των Ελλήνων επιστημόνων, καθώς και συνεχής πτώση των δημοσιεύσεων που πραγματοποιούνται από μόνο έναν ελληνικό φορέα. Ο μεγαλύτερος αριθμός συνεργασιών καταγράφεται με το Ηνωμένο Βασίλειο, τις ΗΠΑ, τη Γερμανία, την Ιταλία τη Γαλλία και την Ισπανία. Σε όλα τα επιστημονικά πεδία, ο σχετικός δείκτης απήχησης είναι σημαντικά μεγαλύτερος στις περιπτώσεις των δημοσιεύσεων που έχουν γίνει κατόπιν διεθνούς συνεργασίας. 

Κατανομή ανά Περιφέρεια 

Οι φορείς που βρίσκονται στην Περιφέρεια Αττικής παράγουν τις περισσότερες δημοσιεύσεις, ενώ για το 2021 έπονται οι φορείς στις Περιφέρειες Κεντρικής Μακεδονίας, Κρήτης, Δυτικής Ελλάδας, Θεσσαλίας, Ηπείρου, Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης, Βορείου και Νοτίου Αιγαίου, Πελοποννήσου, Δυτικής Μακεδονίας, Ιονίων Νήσων και Στερεάς Ελλάδας.